Dwadzieścia lat polskiej kolei w Unii Europejskiej

Kolej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zwiększyła przewozy pasażerskie oraz intermodalne. Spada jednak masa transportowanych ładunków.

Publikacja: 06.05.2024 17:45

Dwadzieścia lat polskiej kolei w Unii Europejskiej

Foto: PKP IC

Kolej w Polsce otrzymała ze środków unijnych 57,87 mld zł. Projekty były realizowane w Programie Infrastruktura i Środowisko (2007-2013 oraz 2014-2020), Programie Polska Wschodnia (również dwie perspektywy finansowe) oraz z Instrumentu „Łącząc Europę”. 

Urząd Transportu Kolejowego zauważa, że zmiany na polskich torach nie zawsze wiązały się ze wzrostem przewozów – transport towarów koleją z każdym rokiem odnotowuje spadki, zwłaszcza w przewiezionej masie. Masa przewiezionych ładunków najwyższą wartość osiągnęła w 2007 r., kiedy koleją przewieziono 293 mln ton towarów. W kolejnych latach mieliśmy do czynienia ze spadkiem tego parametru, a niewielkie wzrosty statystyki odnotowały w 2010 r. i w 2018 r. Po pandemii przewieziona masa towarów rosła w latach 2021-2022, by w 2023 znów spaść do poziomu sprzed 11 lat. 

Czytaj więcej

Kierowcy ciężarówek mistrzami bezpieczeństwa

Jedynie w przewozach intermodalnych masa towarów wzrosła ponad 11-krotnie. W 2004 roku przewieziono 2,3 mln ton ładunków, a w 2023 roku było to ponad 24,5 mln ton. Podobnie sytuacja wyglądała w odniesieniu do pracy przewozowej, która wzrosła z 1 mld tkm w 2004 r. do 8,5 mld tkm w 2023 roku, podlicza UTK. 

Dwie dekady temu jedynymi firmami oferującymi tego typu przewozy były PKP Cargo i PKP LHS. W 2023 r. funkcjonowało już 29 przewoźników realizujących takie przewozy. 

Duże sukcesy odnieśli przewoźnicy pasażerscy. Z roku na rok (poza pandemicznym 2020 r.) z usług kolei korzystało coraz więcej podróżnych. Co prawda do 2016 r. ich liczba mieściła się w przedziale 260-290 mln i nigdy nie przekraczała 300 mln osób. Tak stało się dopiero w 2017 r. Dwa lata później było to już 335,9 mln pasażerów. W 2022 r. przewóz osób wrócił do trendu wzrostowego. Z każdym rokiem korzystaliśmy z przejazdów pociągiem coraz chętniej. W zeszłym roku padł rekord nie tylko ostatnich 20 lat, ale XXI wieku – 374,4 mln podróżnych. „Stosunek Polaków do podróży koleją w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zmieniał się nie raz. Chociaż dziś mówimy o sukcesie w przewozach pasażerskich, do tych historycznych wyników sprzed lat jest jeszcze bardzo daleko. Mniej jeździmy koleją, bo mamy więcej samochodów. W 1974 r. w Polsce nie było nawet 1 mln aut, a obecnie jest ich ponad 26 mln” – komentuje sytuację na rynku pasażerskim dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. 

Wskaźnik wykorzystania kolei nie przekracza on 10 przejazdów w ciągu roku na mieszkańca i jest 3-krotnie mniejszy od średniej unijnej. W ciągu dwóch dekad przybyło wielu przewoźników pasażerskich. W 2004 r. 18 przewoźników posiadało aktywną licencję na przewóz osób, a obecnie – 34. Wzrosty liczby przewoźników na rynku towarowym były znacznie większe. W 2004 r. aktywną licencję na przewóz rzeczy posiadało 45 podmiotów, a w 2023 r. było ich już 126. 

Czytaj więcej

Najlepszy marzec w kolejowych statystykach

Pomimo wzrostu liczby przewoźników, liczba wagonów z miejscami do siedzenia w ciągu 20 lat spadła o ok. 50%. Spadki objęły również liczbę wagonów gastronomicznych, wagonów z miejscami do leżenia i wagonów sypialnych. 

Kolej w Polsce otrzymała ze środków unijnych 57,87 mld zł. Projekty były realizowane w Programie Infrastruktura i Środowisko (2007-2013 oraz 2014-2020), Programie Polska Wschodnia (również dwie perspektywy finansowe) oraz z Instrumentu „Łącząc Europę”. 

Urząd Transportu Kolejowego zauważa, że zmiany na polskich torach nie zawsze wiązały się ze wzrostem przewozów – transport towarów koleją z każdym rokiem odnotowuje spadki, zwłaszcza w przewiezionej masie. Masa przewiezionych ładunków najwyższą wartość osiągnęła w 2007 r., kiedy koleją przewieziono 293 mln ton towarów. W kolejnych latach mieliśmy do czynienia ze spadkiem tego parametru, a niewielkie wzrosty statystyki odnotowały w 2010 r. i w 2018 r. Po pandemii przewieziona masa towarów rosła w latach 2021-2022, by w 2023 znów spaść do poziomu sprzed 11 lat. 

Szynowy
Chwieje się pozycja PKP Cargo, nie ma pracy i pieniędzy
Szynowy
CUPT ogłosił nabór wniosków na transport intermodalny
Szynowy
Dla Duńczyków Polska będzie hubem transportowym
Szynowy
KDP z Warszawy do Łodzi zależy od audytów CPK
Szynowy
Nadal rosną wyniki PKP Intercity