Nowa odsłona podatków dla zmotoryzowanych

Unijna polityka klimatyczna pozbawi państwa wpływów z podatków od paliw. Komisja Europejska obciąży podatkami przebieg samochodów.

Publikacja: 12.09.2023 18:01

Nowa odsłona podatków dla zmotoryzowanych

Foto: GDDKiA

Podatek od paliw jest prosty i tani w poborze, jest także społecznie sprawiedliwy. Jednak to narzędzie zniknie wraz z zastąpieniem paliw kopalnych elektrycznością. KE już wdraża narzędzia do obciążenia zmotoryzowanych kosztami zewnętrznymi, jak wypadki, czas stracony w korkach, zanieczyszczenie powietrza itd. 

Opłaty za kilometr

KE szacuje, że koszt budowy dróg (koszt finansowania oraz amortyzacja) sięgnęły w 2026 roku 98 mld euro, podatki od samochodów osobowych wyniosły 267 mld euro, zaś koszty zewnętrzne KE obliczyła na 565,5 mld euro (w tym 210 mld koszty wypadków drogowych). 

Czytaj więcej

Za kilka lat porty lotnicze zatkają się ładunkami i pasażerami

KE wylicza, że koszt infrastruktury per wozokilometr wynosi 0,033 centa, gdy podatek od paliw wynosi 0,029 do 0,053 centa. Oznacza to, że obciążenie zmotoryzowanych kosztami zewnętrznymi przyniesie budżetom państw dodatkowe pieniądze. 

Widać to także po odniesieniu sum do PKB: zewnętrzne koszty przejazdów autami osobowymi wynoszą 3,8 proc. PKB, gdy International Road Federation oblicza, że kraje europejskie wydają średnio od 0,8 do 1,2 proc. PKB na infrastrukturę drogową. 

Nowe podatki pozwolą objąć nimi także użytkowników samochodów elektrycznych. Rządy zastąpią podatek od paliw podatkiem drogowym, czemu służy dyrektywa o euro winiecie, wprowadzająca opłatę od kilometra. Jedynie Szwecja i Finlandia wynegocjowały sobie w Brukseli zwolnienie z takiej struktury podatkowej i pozostaną przy opłatach czasowych. 

Z raportu Decarbonistation and Pricing of Road Transport przygotowanego przez International Transport Forum (zgromadzenie ministrów transportu kilkudziesięciu krajów świata, administracyjnie podległe OECD) wynika, że podobne narzędzia szykowane są na innych kontynentach. 

Czytaj więcej

Producenci ciężarówek inwestują dziesiątki milionów euro we własne akumulatory

Wpływy z podatków od paliw maleją

Rząd brytyjski celuje w zeroemisyjna gospodarkę w 2050 roku, co oznacza, że wpływy z podatku do paliw zmaleją do 2030 roku o 10 mld funtów, a do 2040 roku o 30 mld funtów. Dla porównania: cały przychód budżetu w roku fiskalnym 2021/22 wyniósł 28 mld funtów. Brytyjski fiskus przyjął, że w 2050 roku z podatków od paliw wpłynie 0 funtów. 

Aby pokryć te straty, rząd musiałby zwiększyć podatek VAT o 4 proc. Brytyjski parlament szacuje, że ten sam efekt można uzyskać podnosząc o 5 proc. podatek od przychodów. 

Sytuacja fiskalna jest jeszcze trudniejsza w krajach o niskim i średnim przychodzie, jak np. Polska. O ile w bogatych krajach udział podatków od paliwa wynosi średnio 6,8 proc. (dane z 2019 roku), to w krajach biedniejszych sięga 10,2 proc. 

Autorzy raportu zauważają, że udział wpływów z podatków od paliw maleje od dwóch dekad. W USA w okresie od 1994 do 2008 roku przychody z podatku od paliw na wozokilometr zmalały o 34,4 proc. do 0,032 centów na milę. W Europie, w okresie między 1995 a 2020 roku, udział wpływów podatkowych z paliw w ogólnych przychodach państwa zmalał o połowę, z 10 proc. do 4,4 proc. Podatki od paliwa stanowią obecnie połowę przychodów fiskusa ze zmotoryzowanych. Reszta ściągana jest w postaci opłat za użytkowanie. 

Czytaj więcej

Nadchodzi nowa generacja ciężarówek Jelcz. Tylko kierownica została taka sama

Powodem spadków są wyższa sprawność silników (co przyczyniło się do obniżenia obciążeń o 28 proc. w Europie i 18 proc. w USA) oraz mniejsze opodatkowanie paliw. 

Zarazem dochodzą nowe podatki związane z polityka klimatyczną UE. Od 2019 roku obowiązują unijne przepisy nakładające na koncerny samochodowe opłatę 95 euro za każdy ponadnormatywny gram CO2 wyemitowanego przez zarejestrowany w danym roku kalendarzowym samochód. Od 2035 roku opłacie będzie podlegać każdy wyemitowany gram CO2. 

Podatek od paliw jest prosty i tani w poborze, jest także społecznie sprawiedliwy. Jednak to narzędzie zniknie wraz z zastąpieniem paliw kopalnych elektrycznością. KE już wdraża narzędzia do obciążenia zmotoryzowanych kosztami zewnętrznymi, jak wypadki, czas stracony w korkach, zanieczyszczenie powietrza itd. 

Opłaty za kilometr

Pozostało 92% artykułu
Regulacje Ue
Nakaz powrotu pojazdów do bazy to złamanie prawa UE
Regulacje Ue
Będzie ruch w białoruskich firmach w Polsce
Regulacje Ue
W Brukseli walczą koleje prywatne z państwowymi o dostęp do torów
Regulacje Ue
Umowa transportowa z Ukrainą przedłużona. Co się zmieni?
Regulacje Ue
Ponadnormatywni domagają się harmonizacji